Bel kayması (spondilolistezis), omurgadaki bir omurun, altındaki omur üzerinde öne doğru kaymasıyla oluşan ve sinir köklerine baskı yaparak ciddi ağrı, uyuşma ve hareket kısıtlılığına neden olan bir hastalıktır. Genellikle dejeneratif (yaşa bağlı), travmatik, konjenital ya da istmik nedenlerle ortaya çıkar.
Her bel kayması ameliyat gerektirmez, ancak bazı durumlarda cerrahi tedavi hastanın yaşam kalitesini belirgin şekilde artırır. Bu nedenle hangi hastalarda bel kayması ameliyatı gerektiğini doğru belirlemek, tedavinin başarısı açısından hayati önem taşır.
Cerrahi Karar Ne Zaman Verilir?
Cerrahi karar, hastanın klinik bulguları, radyolojik görüntüleme sonuçları ve konservatif tedaviye yanıtına göre değerlendirilir.
Genel olarak, bel kayması ameliyatı şu durumlarda endikedir:
- Ağrının İnatçı Hale Gelmesi:
İlaç, fizik tedavi, korse ve istirahat gibi yöntemlerle 3 ayı aşan tedaviye rağmen ağrı geçmiyorsa ameliyat düşünülür.
Bu durum genellikle sinir basısının devam ettiğini veya mekanik instabilitenin sürdüğünü gösterir. - Sinir Basısına Bağlı Nörolojik Bulgular:
Hastada bacaklarda güçsüzlük, hissizlik, yürüme mesafesinde azalma, idrar veya dışkı kontrolünde bozulma gibi belirtiler varsa bu, sinir köklerinin ciddi baskı altında olduğuna işarettir.
Bu bulgular ilerleyici ise, acil cerrahi müdahale gerekir. - Omurga Dengesizliği (İnstabilite):
Eğer omurlar arasındaki kayma 4 mm’den fazla veya %25’in üzerinde ise mekanik denge bozulmuştur.
Bu durumda omurga, vücudu taşımakta zorlanır ve deformite ilerler. Cerrahiyle omurlar sabitlenerek kalıcı stabilite sağlanır. - Kamburluk (Kifoz) veya Duruş Bozukluğu:
İleri evre bel kayması hastalarında postür bozukluğu gelişebilir. Özellikle L4-L5 veya L5-S1 seviyesindeki kaymalar, omurga dengesini bozarak yürüme zorluğuna neden olur.
Ameliyatla omurlar hizalanır, sinir basısı kaldırılır ve normal duruş yeniden kazandırılır.
Bel Kayması Ameliyatı Öncesi Değerlendirme
Cerrahi planlamada hastanın genel sağlık durumu, kemik yoğunluğu, yaş ve eşlik eden hastalıkları dikkatle değerlendirilir.
- Radyolojik incelemeler (MR, BT, röntgen) ile kaymanın derecesi ve sinir basısının yeri belirlenir.
- AO Spine sınıflaması ve Meyerding derecelendirmesi, ameliyat endikasyonlarını objektif olarak belirlemeye yardımcı olur.
Genellikle Meyerding evre II ve üzerindeki kaymalarda, cerrahi tedavi önerilir.
Cerrahi Yöntemler ve Hedef
Bel kayması ameliyatı, hastalığın tipi ve şiddetine göre planlanır.
En sık uygulanan cerrahi teknikler şunlardır:
- Posterior Lomber Füzyon (PLIF)
- Transforaminal Lomber Füzyon (TLIF)
- Anterior Lomber Füzyon (ALIF)
- Minimal İnvaziv Füzyon Teknikleri (MIS-TLIF)
Ameliyatın amacı, sinir basısını kaldırmak, omur hizalanmasını düzeltmek ve stabiliteyi yeniden kazandırmaktır.
Bu işlemler sırasında omurlar arasına titanyum kafesler, pedikül vidaları ve çubuk sistemleri yerleştirilir. Bazı durumlarda kemik greftleri kullanılarak füzyon (kaynaşma) sağlanır.
Kimlerde Cerrahi Ertelenebilir?
- Kayma derecesi düşük olan,
- Nörolojik kayıp bulunmayan,
- Ağrısı ilaçla kontrol altına alınabilen hastalarda cerrahi genellikle ertelenebilir.
Bu gruptaki hastalar düzenli takip edilerek fizik tedavi, kilo kontrolü ve egzersiz programlarına yönlendirilir.
Sonuç
Bel kayması ameliyatı, her hastaya rutin olarak uygulanmaz; ancak doğru endikasyonla yapıldığında uzun vadeli başarı oranı oldukça yüksektir.
Ameliyat, omurga dengesini yeniden kurar, ağrıyı azaltır ve sinir basısını ortadan kaldırır.
Bu nedenle cerrahi kararın mutlaka omurga cerrahisi konusunda deneyimli bir uzman tarafından verilmesi gerekir.
Unutulmamalıdır ki erken tanı, doğru değerlendirme ve zamanında yapılan bel kayması ameliyatı, hastanın yaşam kalitesini kalıcı şekilde iyileştirir.
